W związku z zagrożeniem rozprzestrzeniania się zakażeń wirusem SARS CoV-2 powstała konieczność wprowadzenia szczególnych rozwiązań prawnych, umożliwiających organom państwa podejmowanie działań minimalizujących zagrożenie dla zdrowia publicznego.
Z tego też względu z dniem 8 marca 2020 r. weszła w życie ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Istotne zmiany dla podmiotów prowadzących działalność gospodarczą powyższa ustawa wprowadza także w obowiązującej od dnia 23.08.2001 ustawie o organizowaniu zadań na rzecz obronności państwa realizowanych przez przedsiębiorców. W rozumieniu ustawy przedsiębiorcą o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym jest przedsiębiorca, którego terenem działania jest obszar większy niż jedno województwo lub którego przedmiotem działalności jest: transport, usługi pocztowe i telekomunikacyjne, eksploatacja lotnisk i portów morskich, kolportaż, nadawanie programów radiowych i telewizyjnych, produkcja, transport i magazynowanie produktów naftowych, produkcja remont lub modernizacja uzbrojenia i sprzętu wojskowego, wytwarzanie, dystrybucja i przesyłanie energii elektrycznej, paliw płynnych i gazu ziemnego.
Nowa ustawa wprowadza zasadę, że w celu przeciwdziałania COVID-19, pracodawca może polecić pracownikowi wykonywanie pracy zdalnej poprzez wykonywanie obowiązków wobec pracodawcy, w określonym czasie w domu. Nie ma jednak w ustawie mowy o decyzji pracownika, a nawet o wnioskowaniu przez niego o taką możliwość. Oznacza to, że zmiana organizacji pracy i przejście na pracę zdalną zależy wyłącznie od polecenia pracodawcy. Pracownik ma obowiązek stosować się do wydanego polecenia (art. 100 par. 2 kp), a zarazem nie ma uprawnienia do pozostania w domu wyłączne ze względu na własne obawy przed zarażeniem się wirusem.
Ponadto wprowadzono regulacje zapewniające prawo otrzymywania dodatkowego zasiłku opiekuńczego dla rodziców zwolnionych od wykonywania pracy z powodu konieczności sprawowania opieki nad dzieckiem, za okres nie dłuższy niż 14 dni, w przypadku zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko. Należy mieć tym samym na uwadze, że zgodnie z art. 61 ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa: prawo do zasiłków określonych w ustawie i ich wysokość ustalają oraz zasiłki te wypłacają: pracodawcy (płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe), którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych oraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych w przypadku ubezpieczonych, których pracodawcy (płatnicy składek zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego nie więcej niż 20 ubezpieczonych).
Kolejna zasada szczególnie istotna dla podmiotów gospodarczych, realizujących zamówienia publiczne to prawo do dokonywania zamówień, których przedmiotem są towary lub usługi niezbędne do przeciwdziałania COVID-19 bez zastosowania przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych, o ile zachodzi wysokie prawdopodobieństwo szybkiego i niekontrolowanego rozprzestrzeniania się choroby lub jeżeli wymaga tego ochrona zdrowia publicznego.
Analogicznie do projektowania, budowy, przebudowy, utrzymania i rozbiórki obiektów budowlanych, w tym zmiany sposobu użytkowania, w związku z przeciwdziałaniem COVID-19, wprowadzono możliwość nie stosowania przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami.
Niezwykle istotne zmiany dla podmiotów gospodarczych wynikają także z uprawnień nadanych Głównemu Inspektoratowi Sanitarnemu. Uprawnienia Sanepidu dotyczą możliwości wydawania wobec pracodawców decyzji dotyczących m.in. dystrybucji produktów leczniczych, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, środków ochrony osobistej przykładowo: maseczek antywirusowych czy rękawiczek. Wydawane decyzje przez Sanepid podlegają natychmiastowemu wykonaniu z chwilą doręczenia lub ogłoszenia, nie wymagają uzasadnienia a w nagłych wypadkach mogą być wydawane ustnie, a następnie niezwłocznie potwierdzone na piśmie. Stronie postępowania przysługuje prawo do wniesienie odwołania od decyzji w terminie 2 dni roboczych od dnia doręczenia lub potwierdzenia na piśmie decyzji wydanej ustnie. Wniesione odwołanie podlega przekazaniu organowi odwoławczemu w terminie 5 dni roboczych od dnia doręczenia mu odwołania. Sanepid nabył także uprawnienie do wydawania zaleceń i wytycznych w przypadku stanu zagrożenia epidemiologicznego.
Z tego też względu zalecany jest bieżący przegląd Biuletynu Informacji Publicznej urzędu obsługującego Głównego Inspektora Sanitarnego ministra właściwego do spraw zdrowia, wojewody dolnośląskiego gdzie są ogłaszane aktualne zalecenia i wytyczne.W szczególne uprawnienie został uposażony także minister zdrowia, który w drodze obwieszczenia, może ograniczyć ilość produktu leczniczego, wyrobu medycznego lub środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego na jednego pacjenta.
Do aktualnej sytuacji w kraju znowelizowano także ustawę z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Osoby chore na chorobę zakaźną albo podejrzane o zachorowanie na choroby zakaźne mogą podlegać obowiązkowej hospitalizacji. Osoby zdrowe, które pozostawały w styczności z osobami chorymi na choroby zakaźne podlegają obowiązkowej kwarantannie lub nadzorowi epidemiologicznemu, jeżeli tak postanowią organy inspekcji sanitarnej przez okres nie dłuższy niż 21 dni, licząc od ostatniego dnia styczności.
W przypadku wystąpienia stanu epidemii lub stanu zagrożenia epidemiologicznego o charakterze i w rozmiarach przekraczających możliwości działa właściwych organów, Rada Ministrów, może określić granice zagrożonego obszaru oraz zastosować np. czasowe ograniczenie działalności określonych przedsiębiorców.
Na znaczeniu zyskała Agencja Rezerw Materiałowych odpowiedzialna za gromadzenie rezerw strategicznych: żywnościowych, medycznych i technicznych, która zobowiązana jest uzupełniać asortyment w najkrótszym możliwym terminie.
W celu sprawnej realizacji zadań związanych z przeciwdziałaniem COVID-19 przewidziano, że Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody może wydawać polecenia obowiązujące wszystkich przedsiębiorców, które podlegają natychmiastowemu wykonaniu.
W ustawie przewidziano również szczególne rozwiązania dotyczące ewentualnych odwołanych podróży pozostających w bezpośrednim związku z wybuchem epidemii koronowirusa, tak aby w jakiejś mierze zabezpieczyć rynek turystyczny, przede wszystkim pośredników usług turystycznych.
W przypadku pytań bądź wątpliwości proszę o kontakt.
Adw. Marcin Ochtera
Wspólnik w Spółce Adwokatów Malicki i Wspólnicy
marcin.ochtera@malicki.wroc.pl
Kancelaria Prawna Spółka Adwokatów Malicki i Wspólnicy jest członkiem Zachodniej Izby Gospodarczej - Pracodawcy i Przedsiębiorcy.
, Karolina Jastrze_bska (Pyszne.), Mohamed Saber (Ramzes I), Ewa Olenderek (Pyszne) (2).jpg "Użytkownicy Pyszne.pl wybrali najlepszą restaurację w województwie dolnośląskim")