Pomoc tylko dla firm przestrzegających obostrzeń

Tarcza Finansowa 2.0 nie pomoże beneficjentom, którzy naruszają ograniczenia, nakazy i zakazy ustanowione w związku z wystąpieniem stanu epidemii, w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej

W dniu 15 stycznia 2021 r. wszedł w życie Regulamin ubiegania się o udział w programie rządowym „Tarcza Finansowa 2.0 Polskiego Funduszu Rozwoju dla Mikro, Małych i Średnich Firm”. Kwota programu to tym razem 13 mld złotych przeznaczonych dla sektora MŚP.

Zgodnie z Regulaminem wśród wielu warunków, które uprawniają PFR do wypowiedzenia umowy subwencji finansowej, znalazł się także ten dotyczący naruszenia przez beneficjenta, w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, ograniczeń, nakazów i zakazów ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii. Chodzi o § 16 ust. 1 lit. h Regulaminu, który brzmi następująco:

„PFR ma prawo do wypowiedzenia Umowy Subwencji Finansowej w każdym czasie w okresie jej obowiązywania w trybie natychmiastowym, bez zachowania jakiegokolwiek okresu wypowiedzenia, w przypadku (…) naruszenia przez Beneficjenta, w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, ograniczeń, nakazów i zakazów ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1 – 6 i 8 – 12 Ustawy o Zwalczaniu Chorób Zakaźnych;”

Pojawiło się jednak wątpliwości, ponieważ nie wiadomo zgodnie z którymi naruszeniami ograniczeń, nakazów i zakazów, ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu epidemii, i przez kogo stwierdzonych, jak również w jakim trybie ma być odmawiane wsparcie przedsiębiorcom. Tym bardziej, że w Regulaminie PFR stwierdzono, że niektóre aspekty Programu 2.0 mają mieć charakter uznaniowy i oceniany na zasadzie racjonalnej uznaniowości.

Rzecznik MŚP już wielokrotnie występował w tej sprawie, m.in. do: Wicepremiera i Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii, Jarosława Gowina, premiera Mateusza Morawieckiego, a także do Sejmu i Senatu RP z wnioskiem o wydanie objaśnień prawnych wyjaśniających wątpliwości wynikające z kwestionowanej regulacji. W toku korespondencji pomiędzy organami wyjaśniono, że powyższa regulacja nie była konsultowana z Ministerstwem Rozwoju, Pracy i Technologii, a właściwym do udzielania wyjaśnień ma być Ministerstwo Zdrowia. Natomiast Kancelaria Prezesa Rady Ministrów poinformowała, że sprawę według kompetencji skierowała do Wicepremiera i Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii.

Tymczasem zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 28 października 2020 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z przeciwdziałaniem sytuacjom kryzysowym związanym z wystąpieniem COVID-19 (Dz. U. z 2020 r. poz. 2112), zwanej potocznie jako „ustawa o dobrym Samarytaninie” naruszenie przez przedsiębiorcę ograniczeń, nakazów i zakazów w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej ustanowionych w związku z wystąpieniem stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46a i art. 46b pkt 1-6 i 8-12 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, stanowi podstawę odmowy udzielenia pomocy publicznej, w szczególności wsparcia finansowego udzielanego na podstawie art. 2a ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych.

Rzecznik MŚP krytycznie odnosił się do tej regulacji już na etapie jej tworzenia opiniując ją zarówno na etapie prac sejmowych jak i senackich. Po wejściu w życie art. 23 ustawy o dobrym Samarytaninie pismami z 30 listopada 2020 r. do Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii oraz z 4 grudnia 2020 r. do Prezesa Rady Ministrów Rzecznik MŚP zwrócił się ponadto o wyjaśnienie istotnych wątpliwości, jakie może rodzić praktyka stosowania tego przepisu.

Bardzo ogólna regulacja § 16 Regulaminu Tarczy 2.0 może rodzić podobne problemy, jak wspomniany art. 23 ustawy o dobrym Samarytaninie. To o tyle istotne, że zgodnie z § 15 ust. 4 lit. b żadne postanowienie dokumentu programu Tarcza 2.0 nie kreuje po stronie beneficjenta jakichkolwiek wierzytelności, praw, roszczeń, zarzutów oraz uprawnień kształtujących wobec PFR, Skarbu Państwa ani jakiejkolwiek innej osoby.